آبسردکن و اهمیت آن
از اهمیت آب تا تولید آبسردکن آنی
آب آنچنان برای بدن مهم است که بر غذا اولویت دارد. در واقع یک فرد میانسال با وزن نرمال می تواند تا 30 روز بدون غذا سر کند. اما همین شخص نمی تواند بیش از 72 ساعت بدون آب دوام بیاورد.
این نکته اهمیت آب را در زندگی روزمره روشن می نماید. از همین روی ،امکان دسترسی آسان به آب آشامیدنی سالم، بهداشتی و
گوارا از خدمات عمومی اولیه ایست که در اماکن عمومی لازم می نماید. و بستر
سازی مناسب جهت ارائه این گونه خدمات از وظایف اولیه سازمانها ، ارگان ها و
متولیان اماکن عمومی پر تردد می باشد تا علاوه بر ایجاد محیط اداری
استاندارد برای کارکنان و کارمندان بتوانند رضایت ارباب رجوع را جلب نموده
باشند.
خوشبختانه در کشور ما توزیع آب آشامیدنی
جهت مصرف عمومی سابقه ای دراز دارد. در واقع سقاخانه ها که معمولا وقفی
بوده و در اماکن مذهبی ایجاد می گردید از مهمترین و مورد توجه ترین پدیده
های تاریخی- مردم شناسی محسوب می شود. با پیشرفت تکنولوژی نیاز به شیوه های
بهداشتی و کار آمد در ارائه آب گوارا احساس شد. از طرفی با رشد جمعیت و ایجاد محیط های پر تراکم شهری دستگاههای آبسردکن که قادر به تامین آب خنک مورد نیاز باشد وارد عرصه خدمت به بشر گردید.
قریب به نیم قرن پیش اولین دستگاههای آبسردکن
ایرانی تولید گردید، که تا به امروز تولید آن با همان سیستم قدیمی ادامه
دارد. با توجه به گستردگی مناطق گرم و خشک در کشور، تولید و عرضه این
دستگاهها با استقبال بی نظیری روبرو گردید. اما از طرفی سهولت ساخت دستگاه و
عدم نظارت بر ساخت محصول باعث شد تا بازار مملو ازانواع بی کیفیت آبسردکن گردد. که علاوه بر عدم رعایت بهداشت با توجه به اجتماع آلودگیها در مخزن آن به مصرف انرژی بی رویه نیز بپردازند. باری مشکل بزرگ سیستم های اولیه این بود که با افزایش تعدد نفرات در استفاده از آبسردکن، دستگاهها رفته رفته آب گرم ارائه می دادند که البته این معضل حتی با افزایش توان برودتی سیستم - و در پی آن مصرف برق بی رویه- هنوز گریبانگیر این دستگاههای قدیمی می باشد.
با توجه به بهای اندک انرژی برای بخش مصارف عمومی و دولتی در ایران خریداران این دستگاهها که
اغلب سازمان ها و ارگان های دولتی هستند. کوچکترین اهمیتی برای بحث مصرف
انرژی این دستگاهها قائل نمی باشند. از طرفی وزارت محترم نیرو ، شرکت
توانیر و سازمان بهره وری انرژی ایران که در واقع متولی امر بهینه سازی در
مصرف برق است نیز تا به امروز در راه حمایت از این محصول کوچکترین گامی بر
نداشته اند.
در این میان اختراع و تولید انبوه آبسردکن آنی با مصرف انرژی 7/1 برابر دستگاههای قدیمی تحولی مهم در امر اصلاح الگوی مصرف این دستگاهها به حساب می آید. آبسردکن آنی ، آب را به صورت لحظه ای خنک کرده و مخزن آب آشامیدنی ندارد. در مقابل این دستگاه مجهز به یک نوع سیستم ذخیره و بازیابی انرژی می باشد که قادر است مقدار انرژی لازم جهت خنک کردن آب آشامیدنی
را در خود ذخیره نماید به عبارت ساده تر این دستگاهها در طول شب و ساعات
کم رفت و آمد – که همان زمان کم باری شبکه برق می باشد- به تولید یخ می
پردازند و در طول روز از آب و یخ پدید آمده جهت خنک کردن آب آشامیدنی بهره می برند. عملیات سرمایش آب مصرفی در سیستم تبادل دستگاه به انجام می رسد. بر خلاف آبسردکنهای قدیمی، چون این دستگاهها همیشه مقداری از انرژی برودتی را به صورت ذخیره یخ در خود دارند هیچگاه آب گرم تحویل نمی دهند.
آبسردکن آنی
در سال 1386 اختراع و ثبت گردیده است در همان سال اولین نمونه از آن در
ایستگاه راه آهن تهران نصب گردید که هنوز در حال خدمت رسانی به هموطنان
عزیز می باشد. پس از آن با توجه به اینکه این دستگاه تنها دستگاهی می باشد
که با توجه به حجم بالای آب مصرفی در اماکن پرتردد نظیر راه آهن قادر به پاسخگویی است تعداد بیشتری از این دستگاهها در ایستگاههای مختلف راه آهن کشوری ، مترو تهران، پایانه های تهران و ... نصب گردید. دو سال بعد جهت تامین نیاز به آبسردکن های کوچکتر دستگاه آبسردکن آنی
با ظرفیت و ابعاد کوچکتر طراحی و ساخته شد. که مدارس خوزستان از جمله
اماکنی بود که این دستگاهها در آن به بوته آزمایش کشیده شد و سربلند بیرون
آمد. در سال 1389 با توجه به رویکرد اماکن عمومی به طراحی داخلی مدرن، سعی
شد تغییراتی در شکل ظاهری دستگاه آبسردکن صورت پذیرد تا علاوه بر لحاظ مسائل ارگونومیک ، درخور اماکن عمومی با طراحی مدرن باشد.از طرفی امسال دستگاه آبسردکن آنی برای اولین بار در مدل 2 شیر عرضه شد تا طیف وسیعتری از آن بهره برده و آب آشامیدنی
بهداشتی در اماکن کم ترددتر نیز دردسترس مردم قرار گیرد. استفاده از
پلیمرها به صورت پنل یکپارچه در بدنه ،علاوه بر زیبایی ظاهردستگاههای
جدید، مزایای ذیل را در بر دارد:
- ضد زنگ زدگی ، ضد خوردگی و ضد پوسیدگی
-
با حذف درزها و شکافها عملیات تمیزکاری دستگاه به سهولت و دقت امکان پذیر
می باشد. در عین حال سطح صیقلی و براق پلیمرنیز این امر را تسهیل می
نماید
- با پرهیز از گوشه های تیز و برنده در بدنه آبخوری، لباس و وسایل همراه به آن گیر نمی کند.
- پلیمرمورد استفاده ، بسیار نرم و انعطاف پذیر می باشد. در صورت برخورد تصادفی یا عمدی، به فرد و دستگاه آسیبی وارد نمی آید.
-
عایق بودن کامل بدنه سبب شده است این محصول بهترین گزینه جهت استفاده در
استخر و فضاهای مرطوب باشد. به این ترتیب خطرات ناشی از اتصالات برق در
دستگاه به صفر می رسد.
علاوه بر آن الزامات ارگونومیک (Ergonomics) دیگر
طرح نظیر ارتفاع شیر ، سطح آبریز ، شیب آبریز و فواصل کافی شیرها و... در
نظر گرفته شده است.
پیکسایی:
میزان نیاز به انرژی برق در ساعات مختلف
روز متفاوت است. برای مثال در فصول گرم سال مابین ساعات 15-11 با توجه به
تعداد بسیار زیاد دستگاههای اسپلیت در بخش مصرف کنندگان اداری بیشینه یا
پیک مصرف برق رخ می دهد؛ که حاصل آن تجربه قطع برق در این ساعات است. در
مقابل در ساعات پس ازنیمه شب کمترین نیاز به مصرف برق وجود دارد.
شایان
ذکر است نیروگاهها متناسب با نیاز مصرف ، به تولید برق می پردازند .
همانطور که گفته شد میزان این نیاز در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است از
طرفی واحد های نیروگاهی را نمی توان خاموش نمود زیرا پس از استارت مجدد ،
حدود 24 ساعت طول می کشد تا آن واحد به بیشترین راندمان تولید برسد. لذا
نیروگاه جهت تامین میزان برقی که در ساعات ظهر نیاز دارد، شبانه روزی به
مصرف سوخت می پردازد اما میزان برق تولیدی همیشه یکسان نیست. برای مثال در
ساعات پس از نیمه شب اکثر واحد های نیروگاهها سوخت می سوزاند تا فقط روشن
بماند تا در ظهر فردا عند اللزوم در مدار تولید قرار گیرد. احداث
نیروگاههای جدید نیز جهت تامین برق در ساعات اوج مصرف صورت می پذیرد زیرا
در ساعات دیگر در صورت نیازبه برق می توان ازواحد های آماده به تولید بهره
برد.
از این روی سالیان درازیست که تولید کنندگان برق سعی دارند مصرف کنندگان را به کاهش مصرف در ساعات اوج مصرف برق تشویق نمایند تا علاوه بر جلوگیری از خاموشی در این ساعات از احداث نیروگاههای جدید اجتناب شود.
در
کشور ما نیز در همین راستا تبلیغات گسترده ای صورت پذیرفت. و حتی در سال
گذشته در جهت کاهش پیک، سرمایه گذاری عظیمی در بخش تولید و توزیع لامپهای
کم مصرف انجام شد. قابل توجه است اگرچه به ظاهر لامپ کم مصرف با قیمت
پایینتر به دست مردم رسید اما وزارت نیرو نیز زین میان از منافع هنگفتی
بهره برد. و در واقع از احداث نیروگاههای بیشتر جلوگیری به عمل آمد. اما با
توجه به روند رو به گسترش استفاده از دستگاههای تهویه مطبوع انبساط مستقیم
دو تکه یا اسپلیت -که از مصرف برق بالایی برخوردارند - این بار پیک مصرف
به ساعات 15-11 انتقال یافت . گواه این امر بیانات مدیر عامل شرکت توانیر
است مبنی بر عزم این شرکت در کاهش 2000 مگاوات از اوج تقاضای مصرف برق می
باشد. با توجه به اینکه این ساعات در اوج روشنایی روز قرار دارد در کل کشور
تعداد لامپ های روشن بسیار اندک است و حتی با خاموش کردن همه آنها نمی
توان به رقم بالایی از پیکسایی دست یافت فلذا استراتژی توزیع لامپ کم مصرف
یارانه ای که در سال گذشته توسط وزارت نیرو اتخاذ گردید در این برحه از
زمان کاملا ناکارآمد می باشد.
اما با اندکی دقت متوجه می شویم امسال زمان پیک مصرف برق با زمان پیک مصرف آب خنک در اماکن مختلف هم پوشانی دارد. به عبارت دیگر در ساعات اوج مصرف برق آبسردکنها
با تمام قوا در حال مصرف بی رویه انرژی برق هستند. با توجه به تعداد بسیار
زیاد این دستگاهها در کل کشوراز جمله دستگاههای مستقر در بیش از 400 هزار
مسجد و ابقاع متبرکه با تعویض تنها 250هزار دستگاه آبسردکن قدیمی با آبسردکن آنی آدمک
می توان به کلیه اهداف تعیین شده توسط شرکت توانیر در جهت کاهش بار در
ساعات پیک دست یافت. که این امر تنها با پیگیری و حمایت شرکت محترم توانیر و
سازمان بهره وری انرژی ایران محقق می گردد.
