آبسردکن
تاریخچه آبسرد کن
دستگاه هایی که امروزه به عنوان آبسرد کن می شناسیم در ابتدا فقط وظیفه توزیع آب آشامیدنی را بر عهده داشتند اولین آبخوری
به فرم امروزی و با رعایت اصول بهداشتی در سال 1906 توسط دو نفر به نامهای
هاسلی ویلارد تیلور ( بازرس بهداشتی شهر برکلی ) و لوتر هاوز ( موسس
کمپانی Haws ) ابداع گردید. هاسلی ویلارد بازرس بهداشتی شهر برکلی بود.
نگرانی او از بابت مصرف آب آلوده توسط کودکان در مدارس او را بر آن داشت تا
گامی در جهت گسترش استفاده از آبخوریهای بهداشتی بردارد. از طرفی سالها قبل پدرهاوز بر اثر بیماری تب حصبه ناشی از مصرف آب آلوده در گذشته بود لذا هاوز قصد داشت اقدامی کند تا آب آشامیدنی مطمئن و بهداشتی در اختیار عموم مردم قرار دهد. سرانجام پس از تلاش مستمر این دو تن در سال 1911 اولین شیر آبخوری اختراع و توسط هاوز ثبت گردید. آنها اولین شیر آبخوری را در دپارتمان مدارس برکلی نصب کردند. آبخوریهای اولیه آب را در دمای اتاق عرضه می کردند.اما تقاضا برای آب خنک به زودی سبب پیشرفت آبخوری ها شددراین مرحله آب سردکن ها از قالبهای بزرگ یخ جهت خنک کردن آب استفاده می کردند. که این امر منجر می شد دستگاه ها سنگین شده و ابعاد آن بیش از اندازه بزرگ گردد. هدف از خنک کردن آب کشتن میکروارگانیزمهایی بود که آب را آلوده می کردند.
در سال 1938 اولین آبسردکنهای برقی که بدون نیاز به یخ ، خود به تولید آب سرد می پرداختند به بازار آمدند.
آبسردکنهای بطری دار قبل از نیمه قرن بیستم ابداع گردید. این دستگاهها
از نیروی جاذبه زمین برای فراهم کردن آب در یک واحد مستقل ایستاده استفاده
می کردند. بعدها یونیت خنک کننده به این دستگاهها اضافه شد.
در کشور ما نیز توزیع آب آشامیدنی جهت مصرف عمومی سابقه ای دراز دارد. در واقع سقاخانه
ها که معمولا وقفی بوده و در اماکن مذهبی ایجاد می گردید از مهمترین و
مورد توجه ترین پدیده های تاریخی- مردم شناسی محسوب می گردد. از معروفترین
آنها می توان :
- سقاخانه بقعه شیخ صفی الدین در اردبیل ( حدود 500 سال قدمت )
- سقاخانه کوچه دباغ خانه در یزد
- سقاخانه عزیز الله در کنار مسجد جمعه اصفهان
- سقاخانه حرم مطهر امام رضا ( حدود 400 سال قدمت )
را نام برد.
در دهه 1340 خورشیدی اولین آبسردکن ایرانی که با استفاده از انرژی برق اقدام به خنک کردن آب می کرد به بازار آمد. پس از آن شرکتهای بزرگ و کوچک فراوانی اقدام به تولید انواع مختلف آبسردکن با سیستم مشابه نمودند.
اختراع آبسرد کن آنی
تولید آبسردکن در ایران از دهه 1340 خورشیدی آغاز گردید. به علت عدم نظارت دقیق بر این محصول ، روند تولید آن بدون لحاظ مسائل بهداشتی و انرژی ادامه پیدا کرد.
در سال 1364 اولین استاندارد آبسردکن به
شماره ISIRI 2526 در کمیسیونی مرکب از 7 نفر شامل 2 نماینده از موسسه
استاندارد و تحقیقات صنعتی و 5 نماینده از 4 شرکت تولید کننده آبسرد کن از روی استاندارد سال 1971 هندوستان تدوین گردید. استاندارد تدوین شده شامل ویژگیها و روشهای آزمون آبسرد کن
مخزن دار استاندارد می باشد که البته تا به امروز دریافت آن برای این
محصول بر خلاف بسیاری از محصولات تولیدی دیگر که مشمول استاندارد اجباری می
باشند اجباری نشده است.
از طرفی سالیان درازی است که آبسرد کن های تولیدی از همان سیستم ابتدایی برای خنک کردن آب مصرفی
بهره می جویند. حتی می توان گفت : بسیاری از تولیدکنندگان بدلیل عدم نظارت
همان تکنولوژی اولیه را نیز به درستی اجرا نمی نمایند برای مثال استفاده
از استانلیس استیل جهت ساخت مخزن ، عایقکاری مناسب مخزن و انتخاب سیستم
سرمایش مناسب از اساسی ترین فاکتورهای طراحی آبسردکن های
قدیمی می باشد که متاسفانه حتی بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ نیز به دلیل
رقابت در قیمت مجبور به عدم رعایت آن می شوند. همین امر سبب شده است که
صنعت آبسردکن مملو
از تولیدکنندگانی باشد که ملزم به رعایت هیچکدام از شرایط استاندارد
نیستند در نتیجه بازار نیز توسط محصولات بی کیفیت اشباع شده است.
با این اوصاف ، در سال 1385 شرکت البرز دما کاران در پی سابقه درخشان این شرکت در صنعت سرمایش
و با توجه به عدم رعایت مسائل بهداشتی و مصرف انرژی بی رویه دستگاههای
قدیمی بر آن شد تا با اتکا به دانش و تجربه خود اقدام به ساخت دستگاه آبسردکنی نماید که علاوه بر رعایت اصول بهداشتی از مصرف بی رویه انرژی نیز پرهیز نماید.
طرح
اولیه توسط مدیر عامل شرکت ، آقای میر حمید محمد گاهی مطرح و ابداع گردید
مراحل آزمایش و ساخت تحت نظارت ایشان در محل کارخانه شرکت واقع در دماوند
پیگیری شد. و در سال 1386 مراحل ثبت اختراع محصول به نام ایشان به انجام
رسید.
سرانجام اولین دستگاه به مرحله تولید رسید و در ایستگاه راه آهن تهران نصب گردید. با توجه به حجم بالای آب خنک مصرفی در ایستگاه راه آهن تهران انتظار می رفت که هیچ دستگاهی نتواند پاسخگو باشد اما آبسرد کن آنی
با سربلندی از این میدان به در آمد و استفاده از دستگاه با استقبال گسترده
ای روبه رو شد. از آن پس دستگاههای بیشتری در اماکن عمومی مختلف در سطح
کشور مانند ترمینالهای مسافربری ، فرودگاهها ، ورزشگاهها ، مترو ، مدارس و اماکن مقدس و مذهبی به ارائه آب سرد بهداشتی به صورت دائمی پرداخت.
