دستگاه هایی که امروزه به عنوان آبسرد کن می شناسیم در ابتدا فقط وظیفه توزیع آب آشامیدنی را بر عهده داشتند اولین آبخوری
به فرم امروزی و با رعایت اصول بهداشتی در سال 1906 توسط دو نفر به نامهای
هاسلی ویلارد تیلور ( بازرس بهداشتی شهر برکلی ) و لوتر هاوز ( موسس
کمپانی Haws ) ابداع گردید. هاسلی ویلارد بازرس بهداشتی شهر برکلی بود.
نگرانی او از بابت مصرف آب آلوده توسط کودکان در مدارس او را بر آن داشت تا
گامی در جهت گسترش استفاده از آبخوریهای بهداشتی بردارد. از طرفی سالها قبل پدرهاوز بر اثر بیماری تب حصبه ناشی از مصرف آب آلوده در گذشته بود لذا هاوز قصد داشت اقدامی کند تا آب آشامیدنی مطمئن و بهداشتی در اختیار عموم مردم قرار دهد. سرانجام پس از تلاش مستمر این دو تن در سال 1911 اولین شیر آبخوری اختراع و توسط هاوز ثبت گردید. آنها اولین شیر آبخوری را در دپارتمان مدارس برکلی نصب کردند. آبخوریهای اولیه آب را در دمای اتاق عرضه می کردند.اما تقاضا برای آب خنک به زودی سبب پیشرفت آبخوری ها شددراین مرحله آب سردکن ها از قالبهای بزرگ یخ جهت خنک کردن آب استفاده می کردند. که این امر منجر می شد دستگاه ها سنگین شده و ابعاد آن بیش از اندازه بزرگ گردد. هدف از خنک کردن آب کشتن میکروارگانیزمهایی بود که آب را آلوده می کردند.
در سال 1938 اولین آبسردکنهای برقی که بدون نیاز به یخ ، خود به تولید آب سرد می پرداختند به بازار آمدند.
آبسردکنهای بطری دار قبل از نیمه قرن بیستم ابداع گردید. این دستگاهها
از نیروی جاذبه زمین برای فراهم کردن آب در یک واحد مستقل ایستاده استفاده
می کردند. بعدها یونیت خنک کننده به این دستگاهها اضافه شد.
در کشور ما نیز توزیع آب آشامیدنی جهت مصرف عمومی سابقه ای دراز دارد. در واقع سقاخانه
ها که معمولا وقفی بوده و در اماکن مذهبی ایجاد می گردید از مهمترین و
مورد توجه ترین پدیده های تاریخی- مردم شناسی محسوب می گردد. از معروفترین
آنها می توان :
- سقاخانه بقعه شیخ صفی الدین در اردبیل ( حدود 500 سال قدمت )
- سقاخانه کوچه دباغ خانه در یزد
- سقاخانه عزیز الله در کنار مسجد جمعه اصفهان
- سقاخانه حرم مطهر امام رضا ( حدود 400 سال قدمت )
را نام برد.
در دهه 1340 خورشیدی اولین آبسردکن ایرانی که با استفاده از انرژی برق اقدام به خنک کردن آب می کرد به بازار آمد. پس از آن شرکتهای بزرگ و کوچک فراوانی اقدام به تولید انواع مختلف آبسردکن با سیستم مشابه نمودند.
تولید آبسردکن در ایران از دهه 1340 خورشیدی آغاز گردید. به علت عدم نظارت دقیق بر این محصول ، روند تولید آن بدون لحاظ مسائل بهداشتی و انرژی ادامه پیدا کرد.
در سال 1364 اولین استاندارد آبسردکن به
شماره ISIRI 2526 در کمیسیونی مرکب از 7 نفر شامل 2 نماینده از موسسه
استاندارد و تحقیقات صنعتی و 5 نماینده از 4 شرکت تولید کننده آبسرد کن از روی استاندارد سال 1971 هندوستان تدوین گردید. استاندارد تدوین شده شامل ویژگیها و روشهای آزمون آبسرد کن
مخزن دار استاندارد می باشد که البته تا به امروز دریافت آن برای این
محصول بر خلاف بسیاری از محصولات تولیدی دیگر که مشمول استاندارد اجباری می
باشند اجباری نشده است.
از طرفی سالیان درازی است که آبسرد کن های تولیدی از همان سیستم ابتدایی برای خنک کردن آب مصرفی
بهره می جویند. حتی می توان گفت : بسیاری از تولیدکنندگان بدلیل عدم نظارت
همان تکنولوژی اولیه را نیز به درستی اجرا نمی نمایند برای مثال استفاده
از استانلیس استیل جهت ساخت مخزن ، عایقکاری مناسب مخزن و انتخاب سیستم
سرمایش مناسب از اساسی ترین فاکتورهای طراحی آبسردکن های
قدیمی می باشد که متاسفانه حتی بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ نیز به دلیل
رقابت در قیمت مجبور به عدم رعایت آن می شوند. همین امر سبب شده است که
صنعت آبسردکن مملو
از تولیدکنندگانی باشد که ملزم به رعایت هیچکدام از شرایط استاندارد
نیستند در نتیجه بازار نیز توسط محصولات بی کیفیت اشباع شده است.
با این اوصاف ، در سال 1385 شرکت البرز دما کاران در پی سابقه درخشان این شرکت در صنعت سرمایش
و با توجه به عدم رعایت مسائل بهداشتی و مصرف انرژی بی رویه دستگاههای
قدیمی بر آن شد تا با اتکا به دانش و تجربه خود اقدام به ساخت دستگاه آبسردکنی نماید که علاوه بر رعایت اصول بهداشتی از مصرف بی رویه انرژی نیز پرهیز نماید.
طرح
اولیه توسط مدیر عامل شرکت ، آقای میر حمید محمد گاهی مطرح و ابداع گردید
مراحل آزمایش و ساخت تحت نظارت ایشان در محل کارخانه شرکت واقع در دماوند
پیگیری شد. و در سال 1386 مراحل ثبت اختراع محصول به نام ایشان به انجام
رسید.
سرانجام اولین دستگاه به مرحله تولید رسید و در ایستگاه راه آهن تهران نصب گردید. با توجه به حجم بالای آب خنک مصرفی در ایستگاه راه آهن تهران انتظار می رفت که هیچ دستگاهی نتواند پاسخگو باشد اما آبسرد کن آنی
با سربلندی از این میدان به در آمد و استفاده از دستگاه با استقبال گسترده
ای روبه رو شد. از آن پس دستگاههای بیشتری در اماکن عمومی مختلف در سطح
کشور مانند ترمینالهای مسافربری ، فرودگاهها ، ورزشگاهها ، مترو ، مدارس و اماکن مقدس و مذهبی به ارائه آب سرد بهداشتی به صورت دائمی پرداخت.
تجهیزات آبسردکن
ظرفیت سرمایش آبسردکن : عبارت است از مقدار آبی که تحت شرایط دمای آب ورودی و با توجه به دمای محیط آبسردکن سرد خواهد کرد (درجه حرارت آب ورودی و خروجی باید مشخص باشد ).
ضریب کارکرد آبسردکن : عبارت است از نسبت ظرفیت سرمایش به قدرت مصرفی که بر حسب لیتر بر کیلو وات بیان میگردد .
آبسردکن نوع فوری : آبسردکنی است که در آن سرد شدن آب همزمان با جریان یافتن آب از لوله خروجی انجام میگیرد .
آبسردکن نوع مخزندار : آبسردکنی است که ذخیره و سردکن آب در یک ظرف انجام میگیرد .
آبسردکن نوع مخزندار فوری
آبسردکنی است که دارای یک سیستم سرد کننده قبلی بوده , به طوریکه میتواند یک جریان دائمی آب سرد , جدا از سیستم ذخیره و سرد کردن آبی که قبلا سرد شده است را تهیه نماید .
ظرفیت مخزن : مقدار آبی است بر حسب لیتر هنگامی که سطح آب به سطح نرمال کار دستگاه برسد .
طبقه بندی آبسردکن ها:
طبقه بندی آبسردکنها به شرح زیر میباشد.
الف - آبسردکن نوع فوری
ب - آبسردکن نوع مخزندار
ج - آبسردکن نوع مخزندار فوری
الف - آبسردکن نوع فوری
این نوع آبسردکن معمولا به یکی از دو نوع داده شده در زیر ساخته میشوند .
1- آبسردکن بطری دار که یک بطری یا ظرف برای ذخیره کردن آب داشته و در ضمن دارای خروجی برای پرکردن فنجان یا لیوان میباشد ( مطابق شکل 1)
2- آبسردکن فشاری که به منظور استفاده از آب تحت فشار مجهز بوده و دارای یک یا چند لوله خروجی از انواع زیر میباشد :
الف - آبسردکن نوع بابلر که میتوان آب را بدون لیوان نوشید ( مطابق شکل 2)
ب - نوع لولهای برای پرکردن لیوانها یا فنجانها ( شکل 3)
ج - هر سیستم دیگر لوله خروجی
الزامات عملی
تمام آبسردکنها باید در حالت یک فاز برای کار با برق 220±%10 ولت و در حالت سه فاز برای کار با برق 380 ± % 5 ولت پیشبینی شود .
کلیه آبسردکنها باید طبق شرایط مشخص شده زیر طبقهبندی گردد .
نوع معتدله - این نوع برای کار تحت شرایط دمای محیطی 37 درجه سانتیگراد باید به قرار زیر کارائی داشته باشد .
درجه حرارت آب ورودی 30 درجه سانتیگراد
درجه حرارت آب خروجی 10 الی 15 درجه سانتیگراد
نوع گرمسیری - این نوع آبسردکن برای کار تحت شرایط دمای محیطی 43 درجه سانتیگراد باید به قرار زیر کارائی داشته باشد :
درجه حرارت آب ورودی 35 درجه سانتیگراد
درجه حرارت آب خروجی 13 الی 18 درجه سانتیگراد
ویژگیها و ظرفیت انواع آبسردکنها باید طبق آنچه در جدول (1) داده شده است , باشد .
حداقل فشار استاتیک برای اندازههای مختلف مشخص شده در طبقهبندی ( بند 4-2) باید طبق آنچه که در جدول (1) مشخص گردیده باشد .
حداقل ضرایب کارکرد برای آبسردکنها باید مطابق آنچه که در جدول (1) مشخص شده است باشد .
4 آب آشامیدنی مورد نیاز جهت مصارف گوناگون باید مطابق آنچه که در جدول (2) مشخص گردیده است , باشد .
مواد و ساختمان
بدنه
بدنه آبسردکن باید
دارای ساختمان محکمی بوده و اگر از ورقهای فولادی ساخته شده باشد باید
دارای پوششی باشد که در مقابل زنگ زدگی و خوردگی مقاومت نماید .
در
صورت استفاده از رنگ به عنوان پوشش ورق بدنه , بدنه باید قبلا تمیز و شستشو
داده شود و پس از رنگ کاری , در کوره طبق مشخصات پخت رنگ ( بستگی به نوع
رنگ دارد ) پخته شود .
واحد سرمایش آبسردکن مخزندار از یک تانک ذخیره تشکیل شده است که سطوح آن عمل تبادل حرارت را با محیط انجام میدهد .
در صورتیکه مبدل حرارتی از کویل سرمایش تشکیل شده باشد , بایستی کویل روی بدنه خارجی تانک چسبیده شود , بطوری که دارای تماس حرارتی مناسب باشد .
کویل باید با یک ماده مناسب برای جلوگیری از اکسیده شدن و یا خوردگی بخوبی پوشانیده شود .
واحد سرمایش آبسردکن
فوری باید از مبدل حرارتی مناسبی تشکیل شده باشد که تبادل حرارت مؤثر را
زیاد نماید . در مبدلهای حرارتی دوبل , هر دو کویل باید در تماس حرارتی خوب
قرار بگیرند .
آن قسمت از مبدل که با آب سرد در تماس است بایستی از آلیاژ مناسب و مقاوم در برابر خوردگی و یا زنگ زدگی ( حاصل از تماس با آب ) باشد , تا آب را برای مصرف سالم و بهداشتی نگهدارد .
واحد تقطیر کننده ( کندانسور )
این واحد باید به گونهای انتخاب شود که ظرفیت تعیین شده آبسردکن را به علاوه اتلافات برودتی تأمین نماید . اگر کمپرسور بطور داخلی روی فنر نصب نشده باشد , بایستی آنرا بطور محکم روی پایه ضد ارتعاش برای جلوگیری از انتقال ارتعاشات مکانیکی نصب نمود .
کمپرسور باید از نوع کمپرسور بالای صفر بوده و در ضمن باید به رلههای فشار کم و فشار زیاد مجهز شوند تا آنرا در مقابل مکشهای کم و یا فشارهای زیادی که فقط شیر فشار شکن مصرف مینماید حمایت کند .
البته این پیشبینیها در مورد سیستم هائی که لوله های موئین مصرف مینمایند بکار برده نمیشود , ولی به هر حال کمپرسور باید به یک وسیله ایمنی در مقابل بار اضافی 1 مجهز باشد .
مبرد مورد استفاده باید بدون بو , بدون حساسیت , بدون مسمومیت , غیر قابل اشتعال , غیرقابل انفجار و بدون تأثیر خوردگی باشد .
جریان مبرد بطرف ناحیه فشار کم بایستی توسط شیر فشارشکن یا لوله موئین
کنترل شود . قبل از فشارشکن یا لوله موئین یک صافی مبرد مایع باید نصب و
تعبیه شود .
شرکت البرز دماکاران با بیش از چهل سال سابقه درخشان در امر طراحی ، تولید و اجرای انواع سیستم های برودتی اعم ازسرمایش سیالات و سرمایش محیط (انواع آبسردکن های آنی، آبسردکن های صنعتی، ابسردکن ایستاده و ...) جهت اطلاع شما ازطیف محصولات خود، شما را به بازدید از وب سایت این شرکت دعوت می نماید...
فاکتورهای مهم در انتخاب آبسردکن
تعریف آبسردکن اداری: دستگاهی که در اماکن اداری نصب شده و وظیفه ارائه آب خنک آشامیدنی سالم جهت استفاده پرسنل و ارباب رجوع محدود را برعهده دارد.
معیارهای اصلی انتخاب دستگاه آبسردکن عبارتند از :
1- رعایت مسائل بهداشتی آبسردکن
3- کیفیت و دوام اجزاء و قطعات دستگاه آبسردکن
4- مصرف برق آبسردکن
5- تعداد شیر آبسردکن
6- تعداد دستگاه ها ی آبسردکن
7- مسایل ارگونومی و ایمنی آبسردکن
8- ملاحظات محل نصب آبسردکن
9- زیبایی دستگاه آبسردکن
10- خدمات پس از فروش آبسردکن
تعداد شیرها :
با توجه به تعداد نفرات مصرف کننده و الگوی مراجعه به دستگاه تعیین می شود در صورت نیاز به تعداد شیر بیشتر یا گستردگی مناطق تحت پوشش عنداللزوم می توان از تعداد بیشتری دستگاه در یک یا چند نقطه بهره برد. با توجه به اینکه الگوی مراجعه دستگاه آبسردکن منظم نیست باید در نظر گرفته شود در ساعات اوج مصرف آب خنک، چه تعداد شیر لازم است تا در کنار آبسردکن صف تشکیل نشود.
آب آنچنان
برای بدن مهم است که بر غذا اولویت دارد. در واقع یک فرد میانسال با وزن
نرمال می تواند تا 30 روز بدون غذا سر کند. اما همین شخص نمی تواند بیش از
72 ساعت بدون آب دوام بیاورد.
این نکته اهمیت آب را در زندگی روزمره روشن می نماید. از همین روی ،امکان دسترسی آسان به آب آشامیدنی سالم، بهداشتی
و گوارا از خدمات عمومی اولیه ایست که در اماکن عمومی لازم می نماید. و
بستر سازی مناسب جهت ارائه این گونه خدمات از وظایف اولیه سازمانها ، ارگان
ها و متولیان اماکن عمومی پر تردد می باشد تا علاوه بر ایجاد محیط اداری
استاندارد برای کارکنان و کارمندان بتوانند رضایت ارباب رجوع را جلب نموده
باشند.
خوشبختانه در کشور ما توزیع آب آشامیدنی جهت مصرف عمومی سابقه ای دراز دارد. در واقع سقاخانه
ها که معمولا وقفی بوده و در اماکن مذهبی ایجاد می گردید از مهمترین و
مورد توجه ترین پدیده های تاریخی- مردم شناسی محسوب می شود. با پیشرفت
تکنولوژی نیاز به شیوه های بهداشتی و کار آمد در ارائه آب گوارا احساس شد. از طرفی با رشد جمعیت و ایجاد محیط های پر تراکم شهری دستگاههای آبسردکن که قادر به تامین آب خنک مورد نیاز باشد وارد عرصه خدمت به بشر گردید.
قریب به نیم قرن پیش اولین دستگاههای آبسردکن
ایرانی تولید گردید، که تا به امروز تولید آن با همان سیستم قدیمی ادامه
دارد. با توجه به گستردگی مناطق گرم و خشک در کشور، تولید و عرضه این
دستگاهها با استقبال بی نظیری روبرو گردید. اما از طرفی سهولت ساخت دستگاه و
عدم نظارت بر ساخت محصول باعث شد تا بازار مملو ازانواع بی کیفیت آبسردکن گردد. که علاوه بر عدم رعایت بهداشت با توجه به اجتماع آلودگیها در مخزن آن به مصرف انرژی بی رویه نیز بپردازند. باری مشکل بزرگ سیستم های اولیه این بود که با افزایش تعدد نفرات در استفاده از آبسردکن، دستگاهها رفته رفته آب گرم ارائه می دادند که البته این معضل حتی با افزایش توان برودتی سیستم - و در پی آن مصرف برق بی رویه- هنوز گریبانگیر این دستگاههای قدیمی می باشد.
با
توجه به بهای اندک انرژی برای بخش مصارف عمومی و دولتی در ایران خریداران
این دستگاهها که اغلب سازمان ها و ارگان های دولتی هستند. کوچکترین اهمیتی
برای بحث مصرف انرژی
این دستگاهها قائل نمی باشند. از طرفی وزارت محترم نیرو ، شرکت توانیر و
سازمان بهره وری انرژی ایران که در واقع متولی امر بهینه سازی در مصرف برق
است نیز تا به امروز در راه حمایت از این محصول کوچکترین گامی بر نداشته
اند.
در این میان اختراع و تولید انبوه آبسردکن آنی با مصرف انرژی 7/1 برابر دستگاههای قدیمی تحولی مهم در امر اصلاح الگوی مصرف این دستگاهها به حساب می آید. آبسردکن آنی ، آب را به صورت لحظه ای خنک کرده و مخزن آب آشامیدنی ندارد. در مقابل این دستگاه مجهز به یک نوع سیستم ذخیره و بازیابی انرژی می باشد که قادر است مقدار انرژی لازم جهت خنک کردن آب آشامیدنی
را در خود ذخیره نماید به عبارت ساده تر این دستگاهها در طول شب و ساعات
کم رفت و آمد – که همان زمان کم باری شبکه برق می باشد- به تولید یخ می پردازند و در طول روز از آب و یخ پدید آمده جهت خنک کردن آب آشامیدنی بهره می برند. عملیات سرمایش آب مصرفی در سیستم تبادل دستگاه به انجام می رسد. بر خلاف آبسردکنهای قدیمی، چون این دستگاهها همیشه مقداری از انرژی برودتی را به صورت ذخیره یخ در خود دارند هیچگاه آب گرم تحویل نمی دهند.
آبسردکن آنی
در سال 1386 اختراع و ثبت گردیده است در همان سال اولین نمونه از آن در
ایستگاه راه آهن تهران نصب گردید که هنوز در حال خدمت رسانی به هموطنان
عزیز می باشد. پس از آن با توجه به اینکه این دستگاه تنها دستگاهی می باشد
که با توجه به حجم بالای آب مصرفی
در اماکن پرتردد نظیر راه آهن قادر به پاسخگویی است تعداد بیشتری از این
دستگاهها در ایستگاههای مختلف راه آهن کشوری ، مترو تهران، پایانه های
تهران و ... نصب گردید. دو سال بعد جهت تامین نیاز به آبسردکن های کوچکتر دستگاه آبسردکن آنی
با ظرفیت و ابعاد کوچکتر طراحی و ساخته شد. که مدارس خوزستان از جمله
اماکنی بود که این دستگاهها در آن به بوته آزمایش کشیده شد و سربلند بیرون
آمد. در سال 1389 با توجه به رویکرد اماکن عمومی به طراحی داخلی مدرن، سعی
شد تغییراتی در شکل ظاهری دستگاه آبسردکن صورت پذیرد تا علاوه بر لحاظ مسائل ارگونومیک ، درخور اماکن عمومی با طراحی مدرن باشد.از طرفی امسال دستگاه آبسردکن آنی برای اولین بار در مدل 2 شیر عرضه شد تا طیف وسیعتری از آن بهره برده و آب آشامیدنی بهداشتی
در اماکن کم ترددتر نیز دردسترس مردم قرار گیرد. استفاده از پلیمرها به
صورت پنل یکپارچه در بدنه ،علاوه بر زیبایی ظاهردستگاههای جدید، مزایای
ذیل را در بر دارد:
- ضد زنگ زدگی ، ضد خوردگی و ضد پوسیدگی
-
با حذف درزها و شکافها عملیات تمیزکاری دستگاه به سهولت و دقت امکان پذیر
می باشد. در عین حال سطح صیقلی و براق پلیمرنیز این امر را تسهیل می
نماید
- با پرهیز از گوشه های تیز و برنده در بدنه آبخوری، لباس و وسایل همراه به آن گیر نمی کند.
- پلیمرمورد استفاده ، بسیار نرم و انعطاف پذیر می باشد. در صورت برخورد تصادفی یا عمدی، به فرد و دستگاه آسیبی وارد نمی آید.
-
عایق بودن کامل بدنه سبب شده است این محصول بهترین گزینه جهت استفاده در
استخر و فضاهای مرطوب باشد. به این ترتیب خطرات ناشی از اتصالات برق در
دستگاه به صفر می رسد.
علاوه بر آن الزامات ارگونومیک (Ergonomics) دیگر طرح نظیر ارتفاع شیر ، سطح آبریز ، شیب آبریز و فواصل کافی شیرها و... در نظر گرفته شده است.
پیکسایی:
میزان نیاز به انرژی برق
در ساعات مختلف روز متفاوت است. برای مثال در فصول گرم سال مابین ساعات
15-11 با توجه به تعداد بسیار زیاد دستگاههای اسپلیت در بخش مصرف کنندگان
اداری بیشینه یا پیک مصرف برق رخ می دهد؛ که حاصل آن تجربه قطع برق در این
ساعات است. در مقابل در ساعات پس ازنیمه شب کمترین نیاز به مصرف برق وجود
دارد.