آبسردکن watercooler.ir

مقایسه دستگاه آبسردکن آنی با آبسردکن های قدیمی


  1- مصرف انرژی:

1- 1 اتلافهای حرارتی :
 در نمونه های قدیمی متأسفانه به علت اینکه لوله های اواپراتور(خنک کننده) در تماس مستقیم با هوای محیط هستند و اینکه عایقکاری مخازن نگهداری آب سرد به خوبی انجام نگرفته است و حتی در مواردی اصلا وجود ندارد، اتلاف انرژی چشمگیری داریم که در دستگاه جدید با استفاده از سیستم ذخیره انرژی و انتقال اواپراتور به داخل مخزن و احاطه شدن آن با سیال عامل دوم این مشکل برطرف شده است و اتلاف در لوله های تبخیر کننده تقریبا به صفر می رسد . و از این طریق از اتلاف انرژی زیادی جلوگیری بعمل می آید . همچنین در دستگاه آبسردکن آنی کلیه لوله های سیر سیال و همچنین مبدل و سیستم ذخیره انرژی بخوبی ایزوله شده اند تا از اتلافهای احتمالی جلوگیری بعمل آید .

2-1 مصرف برق  ( توان کمپرسور) :
در آبسردکن آنی با توجه به سیستم ذخیره برودت در کنار سیستم سرمایش ، ازکمپرسور با توان 4/1 تا 4/3 hp استفاده گردیده است . در سیستمهای قدیمی اگر شرایط استاندارد کاملا رعایت گردد با استفاده از این کمپرسور میتوان تنها به ظرفیت سرمایش  lit/hr40-10  دست یافت که این میزان به هیچ عنوان با ظرفیت آبسردکن آنی (lit/hr 1500 up to ) قابل مقایسه نیست .
با تعویض هر دستگاه قدیمی با آبسرد کن آنی، سالانه به اندازه 10620 کیلو وات ساعت در مصرف انرژی برق صرفه جویی به عمل می آید .  به عبارت دیگر،با تعویض 100 دستگاه آبسردکن قدیمی با آبسردکن آنی، سالانه  به اندازه 2000 بشکه نفت خام  صرفه جویی ارزی به عمل می آید.

3-1 پیک سایی:

 تولید برق در نیروگاهها همیشه به میزانی است که شبکه مصرف نیاز دارد.  اما روند مصرف انرژی برق توسط مصرف کنندگان الگوی یکنواختی را برنمی تابد . لذا نیروگاه همیشه باید آماده باشد تا در زمانی که مصرف برق ناگهان افزایش می یابد بتواند پاسخگوی شبکه مصرف باشد. فازهای چندگانه نیروگاه ، مخصوصا در روزهای گرم که بیشترین مصرف برق در طول سال در آن رخ می دهد روشن بوده و به مصرف سوخت می پردازند . در ساعات میان باری و کم باری شبکه فقط تعداد اندکی از فازها به تولید برق می پردازند .ازطرفی در ساعاتی در طول روز و اوایل شب با پیک مصرف برق روبرو هستیم که در واقع فازهای اضافی روشن مانده اند تا در این زمان در مدار قرار گیرند. میتوان با استفاده از قابلیت  ذخیره انرژی دستگاه آبسردکن آنی ، در طول شب انرژی برودتی را بصورت آب و یخ ذخیره کرده و در طول روز از آن بهره جویم . بدین ترتیب میتوان با توجه به تعداد بسیار زیاد آبسردکن ها در کشور، مقدار زیادی از بار شبکه را بخصوص در روزهای گرم سال که بار زیادی بر شبکه تحمیل می گردد به شب منتقل کرد تا از این ره اقدام مناسب در جهت تعدیل بار شبکه صورت پذیرد . لذا با توجه به قابلیت ذخیره انرژی دستگاه ،خاموش کردن سیستم سرمایش در ساعات اوج مصرف امکانپذیر می باشد. که از این ره فشار کمتری بر نیروگاهها اعمال شده و لزوم تاسیس نیروگاههای جدید بر طرف می گردد.
در واقع با تعویض هر دستگاه آبسردکن قدیمی با دستگاه آبسردکن آنی در ساعات اوج مصرف 75-44 لامپ 100w  خاموش می گردد.

4-1 برق بها:
کنتورهایی که اخیرا توسط شرکت برق در کل کشور نصب می گردد با تدبیردفتر مدیریت مصرف برق(E.D.S.M.B ) در راستای تشویق مصرف کنندگان ازنوع کنتورهای چند تعرفه ای می باشد . این کنتورها قادرند مقدار مصرف برق را در ساعات مختلف اندازه گیری نمایند. به این ترتیب شرکت برق برای مصرف برق در ساعات مختلف شبانه روز اعم از ساعات کم باری، میان باری و اوج بار،تعرفه های متفاوتی قائل شده است. بهای برق در ساعات اوج مصرف تقریبا 10 برابر ساعات کم باری شب و 4 برابر ساعات میان باری می باشد.
همانطور که گفته شد می توان عمده مصرف برق دستگاه آبسردکن آنی را به شب منتقل کرد . به این ترتیب به مدد کنتورهای چندتعرفه ای ، مصرف کننده بهای بسیار کمتری بابت هزینه مصرف برق پرداخت می نماید. به این ترتیب می توان تا 90% در هزینه برق صرفه جویی نمود.

5-1 دمای محیط :
همانگونه که میدانیم دمای محیط کارکرد سیستمهای برودتی برروی راندمان و ضریب عملکرد دستگاه ها بسیار تاثیر گذار است و هر سیستم برودتی با الگوی پمپ حرارتی در هنگام کارکرد  خود به دمای محیط اطراف  می افزاید .
از طرفی در روزهای گرم سال که زمان کارکرد آبسردکنهاست دستگاههای قدیمی به گرم کردن محیط می پردازند که خود باعث اعمال بار بر روی سیستم ایرکاندیشنر می شود. ولیکن خاموش بودن دستگاه آبسرد کن آنی  در طول روز از افزایش دمای محیط بوسیله کندانسور جلوگیری بعمل می آورد . از طرفی چون سیستم سرمایش  آبسردکن آنی در شب کار میکند – با توجه به اختلاف دمای شب و روز - عملکرد سیستم سرمایش بهبود می یابد.

2-بهداشت و سلامت عمومی
مخزن آب آشامیدنی در آبسردکن های قدیمی بستر مناسبی برای رشد و نمو انواع میکروارگانیزم  ها می باشد. با حذف مخزن آب آشامیدنی در آبسردکن آنی از تمرکز و شیوع انواع میکروب، انگل و آلودگی ها جلوگیری به عمل می آید .سیستم آبسردکن آنی به نحوی طراحی شده که قادر است آب لوله کشی شهری را به صورت آنی ( لحظه ای ) خنک نماید. بدین ترتیب با حذف منبع از شیوع انواع بیماری ها و مسمویتها جلوگیری به عمل می آید.

3- ظرفیت سرمایش:
منظور از ظرفیت سرمایش، لیتراژ آبی است که دستگاه می تواند در زمان خاصی خنک کند. در آبسردکن های قدیمی به علت محدودیت این دستگاه ها در خنک کردن آب به صورت پیوسته ، ظرفیت سرمایش دریک ساعت تعریف می شود. به عبارت دیگر سیستم های قدیمی نمی توانند بیشتر از چند دقیقه آب خنک تحویل دهند زیرا به ازای آب رفته از مخزن آنها ، آب گرم شهری وارد مخزن شده و با آبی که قبلا درون مخزن خنک شده بود مخلوط می شود این امر سبب می شود با باز ماندن شیر به طور پیوسته آب مخزن گرم شودو نیز خنک شدن این آب خود نیاز به زمان دارد. دقیقا به همین علت است که وقتی که چند نفر به آبسردکن های قدیمی مراجعه می کنند، فقط نفرات اول آب خنک می نوشند.
با سیستم سرمایش لحظه ای در آبسردکن آنی شما هیچ محدودیتی در دریافت آب خنک آشامیدنی  ندارید. بر خلاف دستگاههای قدیمی با آبسردکن آنی ، شما واقعا می توانید به طور پیوسته آب سرد بنوشید . به همین دلیل ظرفیت سرمایش این دستگاهها محدود به ساعت نمی باشد. واحد ظرفیت سرمایش دستگاه آبسردکن آنی لیتر در روز است. یک دستگاه آبسردکن آنی بسته به اندازه دستگاه قادر است در روز به میزان 400 تا 3000 لیتر آب خنک  تحویل دهد. البته امکان ساخت دستگاههای سفارشی با ظرفیت بالاتر وجود دارد مانند دستگاه نصب شده در مترو تهران با ظرفیت 6000 لیتر در روز.

4-  لوله کشی
فشار آب خروجی از آبسردکن های قدیمی متناسب است با فشار استاتیکی  مخزن آب آشامیدنی. به همین علت سیستم های قدیمی در تعداد شیر محدودیت دارند. و معمولا در مدلهای  1 تا 6 شیر ساخته می شوند. از آنجا که در آبسردکن آنی مخزن انباشت آب آشامیدنی نداریم و فشار آب خروجی تقریبا با فشار آب ورودی برابر است،  بر روی یک دستگاه آب سردکن آنی - بسته به فشار آب ورودی - تا 30 شیر آبخوری قابل نصب است. به این ترتیب یک دستگاه مرکزی آب سرد کن آنی می تواند جایگزین چندین دستگاه آبسردکن قدیمی در نقاط مختلف یا حتی طبقات مختلف گردد.
امکان لوله کشی آب خنک از مزایای منحصر به فرد این دستگاه می باشد. به این ترتیب می توان فاصله آبخوریها از دستگاه را زیاد کرده و یا حتی برای حفاظت از دستگاه یا محدودیت فضا ، آنرا اختفا نمود.
خلاصه :
از این روی با جایگزینی آبسردکن آنی:
-    چندین دستگاه قدیمی حذف می گردد
-    آب خنک آشامیدنی در حجم لازم همیشه در دسترس می باشد.
-    مسائل بهداشتی مراعات می گردد.
-    مصرف برق کاهش می یابد.
-    بهای برق مصرفی کاهش می یابد.
-    پیکسایی صورت می گیرد.

آبسردکن ایستاده ایرانی

 در دنیای امروز و بویژه در کشورهای صنعتی، روند طراحی صنعتی و تمامی گرایشهای وابسته به آن چه از نظر شیوه و چه از نظر ابزار دچار تحولاتی بس شگرف شده است. از جمله این تغییرات میتوان بکارگیری گسترده کامپیوتر و ابزار جانبی آن در روند طراحی صنعتی را برشمرد. 

نسبت تغییراتی که کامپیوتر در طراحی ایجاد کرده در مقایسه با روند دستی طراحی صنعتی همانند نسبت پزشکی عهد حکیم ابوعلی سینا به پزشکی مجهز به روبات عهد فعلی است.

طراحی صنعتی چیست ؟

 طراحی صنعتی به عنوان یک رشته و شغل، آمیخته‌ای است از علم و هنر. هر یک از دو رکن علم و هنر آنچنان جایگاه محکم و استواری در پیکره طراحی صنعتی دارند که با حذف هر کدام، روند طراحی صنعتی به سرانجام نرسیده و نهایتاً نتیجه کار یا به سمت صنعت صِرف منحرف شده و یا به سوی هنر صرف.

با این توصیف می‌توان اولاً به این نتیجه رسید که طراحی صنعتی به‌حق نام مناسبی برای این رشته است، و دوم اینکه رشته‌های بالا کاربرد مشخصی در طراحی صنعتی دارند. به این معنا که طراح صنعتی الزاماً باید تسلط و اشراف کافی به موضوعات رشته‌های بالا را تا حدی که هدفش تامین گردد داشته باشد. در طراحی صنعتی هرگز یادگیری مستقل و صرف مکانیک، نقاشی، گرافیک یا غیره کمکی نمی‌کند، بلکه لازم است تا بسته به نیاز و هدف مشخص، اقدام به تحقیق و گردآوری اطلاعات در زمینه مورد نیاز نمود.

بنابراین میتوان گفت که طراحی صنعتی یک رشته جامع و ترکیبی است. تخصصی که برای کسب آن باید از هر زمینه تخصصی، اطلاعاتی مشخص داشت.

طراحی صنعتی

تعریف طراحی صنعتی

تا به اینجا به توصیف طراحی صنعتی پرداختیم. اما تعریف طراحی صنعتی در یک کلام عبارت است از :

تعیین ویژگی‌های کمی و کیفی کالا به منظور تولید به روش‌های صنعتی

همانگونه که طراحی اولین حلقه از زنجیر تولید یک کالا می‌باشد،‌ فرآیند طراحی صنعتی اولین حلقه از زنجیر تولید صنعتی یک کالا بوده و معادله‌‌ای است جامع برای رسیدن به وضعیت مطلوب کالا از نظر عملکرد،‌ فرم، سلیقه و تنوع‌طلبی و مد و هزینه.

گرایش‌ها و زیر گروه‌های طراحی صنعتی

رشته طراحی صنعتی گرایش‌ها و زیرگروه‌های متعددی دارد که مهمترین آنها عبارتند از :

· طراحی محصول : لوازم خانگی/ مبلمان اداری و خانگی / وسایل صوتی و تصویری/ ماشین‌های اداری/ نوشت‌افزار/ اسباب بازی و غیره.

· طراحی دکوراسیون :‌ شامل دکوراسیون خانگی، اداری، تجاری و غیره.

· طراحی محیطی: فضا، مبلمان و چیدمان شهری و کلیه فضاهای زیر مجموعه آن نظیر پارکها، نمایشگاهها، مراکز خرید، ایستگاههای اتوبوس و تاکسی و کلیه محیطهای عمومی، تاسیسات ترافیکی و نظایر آن.

· طراحی خودرو : طراحی بدنه و نمای داخلی خودرو.

· طراحی بسته‌بندی : بسته بندی کالا و محصولات مختلف.

· طراحی اصلاحی : اصلاح خصوصیات عملکردی یا فرمی یک محصول به منظور بهبود کارایی آن.

سبک‌ها، الگوها و متدهای طراحی صنعتی

در روند طراحی صنعتی نیز مانند خیلی از زمینه‌های دیگر الگوها و سبک‌های مختلفی وجود دارد که مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و خصوصیات از پیش تعیین شده را برای سهولت کار در اختیار طراح قرار می‌دهد. بنابراین هر طراح صنعتی برای طراحی هر یک از موارد بالا می‌تواند بر اساس شرایط کاری خود، از یک یا چند الگوی طراحی زیر برای خلق ایده و طرح خود بهره ببرد. در اینجا به دو عنوان از این الگوها و سبک‌ها اشاره می‌گردد :

الگوی طراحی برای آینده :‌ طراحی کالا و محصول با استفاده از المان‌ها و نمادهای فوق پیشرفته و بسیار مدرن و حتی تخیلی.

الگوهای طبیعی : طراحی کالا و محصول بر اساس عملکرد و یا فرم زندگی و ویژگی‌های ظاهری جانوران، گیاهان و طبیعت بی‌جان.

خصوصیات یک طراح صنعتی

با توجه به گرایش‌های طراحی صنعتی، ابداع، ابتکار، خلاقیت و ایده‌پردازی از پایه‌های اساسی کار هر طراح صنعتی می‌باشد. پس نمی‌توان به صرف وجود محصولات و روش‌های فعلی از نوآوری و ابتکار دوری جست. مسلما انسان تنوع‌طلب است و با توجه به همین اصل است که نوآوری در فرم ظاهری کالا و تولیدات ضروری مینماید و از آن مهمتر نیازهای عمکردی انان چنان وسیع و روزافزون است که خلاقیت و اختراع و ابتکار در کارکرد تولیدات و محصولات جایگاهی بس مهمتر می یابد. به عنوان مثال شما هیچگاه از بهترین غذا و یا لباس مورد علاقه خود به شکل پیوسته و پشت سر هم استفاده نمی‌کنید و این بدلیل دوری از تکرار و روزمره شدن آنها می‌باشد. به همین ترتیب پاسخ به تنوع‌طلبی استفاده‌کننده یکی ازعوامل مهم کار طراح در جهت رسیدن به طرح مطلوب است. همچنین با ارائه و تعریف روشها و سبکهای جدیدی از زندگی انسان (مثل آپارتمان نشینی، مسافرتهای هوایی طولانی مدت، عملیات نظامی، مسابقات اسکی سرعت که همگی الگوهایی جدید از زندگی انسان و زمینه بروز نیازهای جدید میباشند) ضرورتها و نیازمندیهای جدیدی در خصوص ابزار و روشها بروز میکند که نیازمند نگرش و دید عمیق طراح برای ارائه روشها و راه حهایی راهگشا در قالب ابزار و کالا و تولیدات نوین میباشد.

همواره در پروسه طراحی یک علت خارجی یا یک مخاطب غیر از خود طراح وجود دارد که نیاز طراحی را مطرح می‌کند. و اینکه طراح صرفاً به رفع نیاز مخاطب توجه و تامل داشته باشد اصلی از اصول اولیه طراحی صنعتی میباشد که مخاطب مداری نامیده میشود.

طراح با توجه به علم و هنر طراحی، محصول، محیط و یا روشی را برای مخاطب خلق میکند که خواسته‌های تعریف شده او را در جهت حصول به هدف معینی (مثلاً کسب امنیت، آرامش، سهولت استفاده، قیمت ارزان، آرامش و یا حتی لذت) مهیا سازد. طراحان صنعتی آشتی‌دهندگان صنعت، ‌هنر و اقتصاد هستند و در تمام کارخانجات و خطوط تولید دنیا در راس هرم مدیریت تولید کالا و محصولات قرار دارند.

ایجاد هویت واحد برای یک کالا یا یک گروه کالایی و یا حتی تمامی کالاهای تولیدی یک شرکت از دیگر وظایف طراح صنعتی است. بنابراین آنچه که شما به عنوان هویت کالاهای شرکت‌هایی همچون سونی، بی.ام.و، آدیداس، آرکوپال و یا نظایر آن می‌شناسید، نتیجه مستقیم خلاقیت، فعالیت، طراحی و تجزیه و تحلیل‌ طراحان صنعتی این شرکت‌ها می‌باشد.

طراحی محصول

طراحی محصول (PRODUCT DESIGN) یکی از گرایشهای مهندسی طراحی صنعتی بوده و عبارت است از روند طراحی یک محصول و کالا به قصد تولید صنعتی.

روند طراحی محصول را میتوان (و بلکه لازم است تا) با بکارگیری کامپیوتر به عنوان ابزار طراحی، آنالیز، نقشه کشی، حجم سازی و مدل سازی و ارائه (PRESENTATION) روند آن را تسریع و تصحیح و بهینه سازی نمود.

برخی مراحل طراحی محصول عبارتند از :

1 – تحقیقات و پژوهش های بازار

2 – آنالیز نمونه های احتمالی موجود

3 – مرحله تعیین هدف

4 – مرحله ایده پردازی و خلاقیت

5 – مرحله طراحی اولیه

6 – مرحله تعدیل طراحی

7 – مرحله طراحی نهایی

8 – مرحله نمونه سازی کامپیوتری

9 – مرحله تعدیل عملکردی

در روند کامپیوتری طراحی محصول میتوان هر کالایی را پیش از تولید درون کامپیوتر مشاهده و آنالیز نموده و از زوایای مختلف بررسی کرد. همچنین با استفاده از توان محاسباتی کامپیوتر میتوان محاسبات مختلف مراحل طراحی و تولید را با سرعت و سهولت و دقت راهبری نمود. تکنولوژی های موسوم به سی . ان . سی (CNC : COMPUTER NUMERIC CONTROL) امروزه این امکان را فراهم آورده تا فایل خروجی حاصل از طراحی قطعات صنعتی توسط نرم افزارهای نقشه کشی و طراحی فنی و مهندسی را مستقیما به ماشین ابزار سپرد و قطعه مورد نظر با دقت غیر قابل رقابتی از دستگاه تحویل گرفت

برآیند با بکارگیری روند علمی و خلاقانه طراحی صنعتی آمادگی دارد تا این دانش را برای تمامی واحدهای تولیدی ایرانی بکار گرفته و افقهای تازه ای از طراحی و تولید ایرانی را برای مخاطب ایرانی معرفی نماید.

انواع زمینه های کاربرد طراحی کامپیوتری محصول عبارتند از :

1 – طراحی کامپیوتری لوازم خانگی

2 – طراحی کامپیوتری مبلمان خانگی؛ اداری و تجاری

3 – طراحی کامپیوتری لوازم صوتی و تصویری

4 – طراحی کامپیوتری کامپیوتر و ماشینهای اداری

5 – طراحی کامپیوتری اسباب بازی و لوازم ورزشی

6 – طراحی کامپیوتری طلا؛ جواهر و ساعت

تاریخچه و وضعیت سردخانه در ایران:


ایران از جمله کشورهای پیشکسوت در امر استفاده از سرما به منظور نگهداری مواد غذایی است. مواد غذایی از دیرباز به کمک روش‌هایی نظیر چال کردن در زمین و قرار دادن محصولات در زیرزمین‌های خنک و دور از نور رایج بوده است. شواهد نشان می‌دهد که استفاده از زیرزمین‌ها در ذخیره مواد غذایی در زمان هخامنشیان در ایران رواج داشته است. از جمله مدارک موجود می‌توان به زاغه های نگهداری پنیر در آذربایجان اشاره نمود. اولین سردخانه صنعتی با اعتبار وزارت صنایع و معادن به وسیله دولت روسیه در بندر انزلی برای شیلات شمال ساخته شد. تأسیس آن به حدود سال 1290 هجری شمسی نسبت داده می‌شود. نوع مبرد (ماده سرمازا) در سیستم سرماسازی این واحد مخلوطی از آب و نمک بود. تا تاریخ آبان ماه سال 1354 شرکت سهامی گسترش خدمات بازرگانی از نظر مالی و وزارت صنایع از نظر فنی صنعت سردخانه‌ای را در کشور ترویج و پشتیبانی می‌نمودند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1361 احداث سردخانه موکول به کسب اجازه از وزارت بازرگانی (از نظر ضرورت ایجاد و سرمایه گذاری) و تأیید وزارت صنایع (از جنبه مشخصات فنی) شد.

آشنایی با مفاهیم مورد استفاده در سرما


سرما در واقع گرفتن حرارت از محیط و کاهش دمای محیط است به بیان دیگر وقتی از سرما نام می‌بریم در حقیقت عدم گرما یا حرارت را بازگو می‌کنیم. دما در واقع نشان دهنده میزان حرکت ملکول‌های یک جسم است و گرما نه تنها بیان کننده سرعت حرکت ملکول‌ها در جسم می‌باشد بلکه تعیین کننده تعداد ملکول‌ها (جرم) که تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند نیز می‌باشد.
برای درک مکانیسم نگهداری مواد غذایی به وسیله سرما لازم است با چند مفهوم حرارتی از جمله درجه حرارت، گرمای ویژه، گرمای نهان و گرمای محسوس، درجه حرارت بحرانی و ... آشنا شویم.

1) درجه حرارت:


بنا به تعریف درجه گرما یا سرمای یک جسم بر اساس درجه فارنهایت یا سانتیگراد بیان می شود که هر 2 سیستم براساس نقطه ذوب یخ و نقطه جوش آب خالص در فشار 1 اتمسفر مشخص می‌گردند.  
درجه گرمی یا سردی یک جسم بستگی به شدت حرکت مولکول های تشکیل دهنده آن جسم در حول محور تقارنشان دارد. نرخ این حرکت مولکولی را درجه حرارت می نامند. از آنجاییکه حرارت یک نوع انرژی است لذا قابل انتقال است. انتقال حرارت به 3 طریق صورت می‌گیرد:


1) هدایت ملکولی (Conduction):

در واقع انتقال حرارت در یک جسم از نقطه گرمتر به نقطه سردتر می‌باشد که توسط مولکول های یک جسم صورت می گیرد مانند انتقال حرارت در اجسام جامد

 
2) جا به جایی (Convection):

عبارت است از انتقال حرارت در یک محیط مایع یا فضا به وسیلة جا به جایی ملکول‌ها که به علت اختلاف دانسیته ای که به علت بالا رفتن انرژی حرارتی در آنها بوجود آمده است مانند گرم شدن هوای اتاق.

  3) تشعشع (Radiation):

عبارت است از انتقال حرارت توسط امواج. در این روش نیازی به تماس بین جسم گرم و سرد وجود ندارد. مانند گرم شدن زمین توسط نور خورشید

2) گرمای ویژة مادة غذایی:

گرمای ویژه برای اجسام بنا بر تعریف عبارت است از مقدار حرارتی که بتواند درجه حرارت یک واحد از وزن یک جسم را یک درجه سانتی‌گراد بالا ببرد.

  3) گرمای نهان (Latent heat):

مقدار حرارتی است که اگر به یک جسم داده شود و یا از آن گرفته شود آن جسم تغییر درجه حرارت نمی‌دهد بلکه حالت فیزیکی آن تغییر می‌کند. زمانی که یک جسم جامد به مایع تبدیل می‌شود این گرما را گرمای نهان ذوب (Latent heat of Fusion) و زمانیکه یک جسم از مایع به بخار تبدیل می شود آن را گرمای نهان تبخیر (Latent heat of evaporation)‌ می‌گویند.

4) گرمای محسوس (sensible heat):

عبارت است از مقدار حرارتی که بدون تغییر حالت یک جسم باعث افزایش یا کاهش دمای آن می‌شود. سرد کردن یک جسم در واقع گرفتن گرمای محسوس آن جسم است.

5) درجه حرارت بحرانی (Critical Temprature):

درجه حرارتی است که بالاتر از نتوان گاز را به مایع تبدیل کرد.

6) ذوب:

تبدیل حالت یک جسم جامد در اثر حرارت به مایع را ذوب گویند.

7) انجماد:

عبارت است از گرفتن حرارت از یک جسم مایع و تبدیل آن به جامد.

8) تبخیر:

تغییر حالت یک جسم مایع به حالت گاز را تبخیر گویند.

9) میعان:

تغییر حالت یک جسم از حالت گاز به مایع را گویند که به سه روش امکان پذیر است:
- افزایش فشار
- کاهش دما
- افزایش فشار و کاهش دما به صورت توام

10) تصعید:

عبارت است از تغییر حالت یک جسم جامد به حالت بخار بدون اینکه به حالت مایع در بیاید.
واحدهای حرارتی:
1- ترمی (Termie): عبارت است از مقدار گرمایی که حرارت یک تن آب را یک درجه بالا ببرد.
2- کالری (Calorie): مقدار حرارتی است که یک واحد وزن از آب می‌گیرد تا حرارت آن یک درجه بالا برود.
3- بی تی یو (B.T.U یا British Thermal Unit): عبارت است از مقدار حرارتی که به یک پوند آب داده می‌شود تا حرارت آن یک درجه فارنهایت بالا برود.
  یک پوند (lb)
4-تن سردخانه‌ای: واحد سرما به صورت تن سردخانه‌ای بیان می‌شود و عبارت است از جذب گرمای نهان ذوب توسط 2000 پوند یخ با دمای 32 درجه فارنهایت یا صفر درجه سانتیگراد در مدت 24 ساعت تا به 2000 پوند آب 32 درجه فارنهایت یا صفر درجه سانتیگراد تبدیل شود. از آنجایی که گرمای نهان ذوب یخ   144 می‌باشد لذا مقدار کل گرمای ذوب شده   288000  خواهد شد که معادل   200 است.

تاریخچه سردخانه

تاریخچه سرمایش و سردخانه


یخ زدن و نگهداری محصولات و مواد غذایی فاسد شدنی (با استفاده از سرما) یکی از روش‌های بسیار قدیمی است که از گذشته‌های دور انسان با استفاده از برف و یخ طبیعی که در غارها و گودال‌ها وجود داشت جهت نگهداری محصولات استفاده می‌نمود اما از آنجایی که برف و یخ طبیعی هم از لحاظ مقدار و هم از لحاظ کیفیت ( از لحاظ بهداشتی) مناسب نبود دانشمندان به فکر ساختن یخ مصنوعی افتادند و به علت اینکه هنوز حرارت‌سنج یا دماسنج تا آن زمان وجود نداشت بیشتر از کلمات سرد، منجمد و یخ‌زده استفاده می‌کردند در سال 1595 اولین دماسنج دقیق توسط گالیله ساخته شد و در سال 1622 به وسیله بُویل (Boyle) رابطه بین فشار و حجم برای گازها تعریف شد:
                                            PV=nRT
در سال 1823 فارادی (Faraday) دریافت که می‌تواند گاز آمونیاک را با استفاده از فشار به مایع تبدیل کند. کارنوت (Karnot) در سال 1824 تئوری سیکل حرارتی خود را که در برگیرنده انقباض و انبساط گازها است به دنیا ارائه نمود در نتیجه این پیشرفت‌ها پرکینز (Perkins) در سال 1834 روش تولید سرما را به طور صنعتی به نحوی که ما امروزه از آن در صنعت استفاده می‌کنیم، اختراع کرد و در سال 1875 لینده (Linde) با استفاده از آمونیاک به عنوان مبرد (ماده سرمازا) سیکل تولید سرما در مدار بسته را به جهانیان معرفی نمود نخستین سعی و تلاش برای تهیه نخ مصنوعی به مقدار زیاد در فاصله سال‌های 1850 تا 1860 انجام گرفت به طوری که در سال 1851 دکتر جان گوری (John Gorrie) تولید اولین ماشین تهیه یخ را به ثبت رساند و در نیمة دوم قرن 19 در آمریکا مقداری ماهی، گوشت و مرغ به شکل منجمد عرضه و به فروش رسید ولی مقدار آن قابل توجه نبود. برای این منظور مواد غذایی را در ماه‌های زمستان منجمد و به مسافت‌های نزدیک حمل می‌کردند و در همان زمان نیز مخلوط یخ و نمک جهت ایجاد حرارت پایین‌تر از یخ خالص رایج گردید. در سال 1920 بردسی (Birdseye) تحقیقات گسترده‌ای را در زمینه فرآیند انجماد سریع، تجهیزات و فرآورده‌های یخ‌زده و بسته‌بندی مواد غذایی منجمد انجام داد و در دورة 20 ساله بعد از آن تحقیقات وسیع دیگری در زمینه ایجاد واحدهای فریزر خانگی به انجام رسید به طوری که در سال 1927 یخچال الکترولوکس به بازار آمریکا عرضه شد. امروزه یکی از معیارهای خوب جهت تعیین میزان پیشرفت تکنولوژی یک جامعه تعیین حجم، قدرت تولید غذاهای منجمد، انتقال، ذخیره و امکانات توزیع و فروش آن است، به طوری که صنایع برودتی تأثیر فراوانی بر نحوة کشاورزی و بازاریابی محصولات می‌گذارد و از طرف دیگر وضعیت اقتصادی صنایع غذایی فاسد شدنی را تعیین می‌کند. مثلا وجود صنایع برودتی به مقدار کافی در یک کشور باعث تثبیت قیمت مواد غذایی و ارائه مستمر و منظم آنها به ویژه مواد پروتئینی نظیر گوشت و ماهی خواهد شد. در نتیجه به استمرار فعالیت های کشاورزی و دامپروری کمک می نماید.

تاریخچه و وضعیت سردخانه در ایران:


ایران از جمله کشورهای پیشکسوت در امر استفاده از سرما به منظور نگهداری مواد غذایی است. مواد غذایی از دیرباز به کمک روش‌هایی نظیر چال کردن در زمین و قرار دادن محصولات در زیرزمین‌های خنک و دور از نور رایج بوده است. شواهد نشان می‌دهد که استفاده از زیرزمین‌ها در ذخیره مواد غذایی در زمان هخامنشیان در ایران رواج داشته است. از جمله مدارک موجود می‌توان به زاغه های نگهداری پنیر در آذربایجان اشاره نمود. اولین سردخانه صنعتی با اعتبار وزارت صنایع و معادن به وسیله دولت روسیه در بندر انزلی برای شیلات شمال ساخته شد. تأسیس آن به حدود سال 1290 هجری شمسی نسبت داده می‌شود. نوع مبرد (ماده سرمازا) در سیستم سرماسازی این واحد مخلوطی از آب و نمک بود. تا تاریخ آبان ماه سال 1354 شرکت سهامی گسترش خدمات بازرگانی از نظر مالی و وزارت صنایع از نظر فنی صنعت سردخانه‌ای را در کشور ترویج و پشتیبانی می‌نمودند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1361 احداث سردخانه موکول به کسب اجازه از وزارت بازرگانی (از نظر ضرورت ایجاد و سرمایه گذاری) و تأیید وزارت صنایع (از جنبه مشخصات فنی) شد.

آشنایی با مفاهیم مورد استفاده در سرما


سرما در واقع گرفتن حرارت از محیط و کاهش دمای محیط است به بیان دیگر وقتی از سرما نام می‌بریم در حقیقت عدم گرما یا حرارت را بازگو می‌کنیم. دما در واقع نشان دهنده میزان حرکت ملکول‌های یک جسم است و گرما نه تنها بیان کننده سرعت حرکت ملکول‌ها در جسم می‌باشد بلکه تعیین کننده تعداد ملکول‌ها (جرم) که تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند نیز می‌باشد.
برای درک مکانیسم نگهداری مواد غذایی به وسیله سرما لازم است با چند مفهوم حرارتی از جمله درجه حرارت، گرمای ویژه، گرمای نهان و گرمای محسوس، درجه حرارت بحرانی و ... آشنا شویم.

1) درجه حرارت:


بنا به تعریف درجه گرما یا سرمای یک جسم بر اساس درجه فارنهایت یا سانتیگراد بیان می شود که هر 2 سیستم براساس نقطه ذوب یخ و نقطه جوش آب خالص در فشار 1 اتمسفر مشخص می‌گردند.  
درجه گرمی یا سردی یک جسم بستگی به شدت حرکت مولکول های تشکیل دهنده آن جسم در حول محور تقارنشان دارد. نرخ این حرکت مولکولی را درجه حرارت می نامند. از آنجاییکه حرارت یک نوع انرژی است لذا قابل انتقال است. انتقال حرارت به 3 طریق صورت می‌گیرد:


1) هدایت ملکولی (Conduction):

در واقع انتقال حرارت در یک جسم از نقطه گرمتر به نقطه سردتر می‌باشد که توسط مولکول های یک جسم صورت می گیرد مانند انتقال حرارت در اجسام جامد

 
2) جا به جایی (Convection):

عبارت است از انتقال حرارت در یک محیط مایع یا فضا به وسیلة جا به جایی ملکول‌ها که به علت اختلاف دانسیته ای که به علت بالا رفتن انرژی حرارتی در آنها بوجود آمده است مانند گرم شدن هوای اتاق.

  3) تشعشع (Radiation):

عبارت است از انتقال حرارت توسط امواج. در این روش نیازی به تماس بین جسم گرم و سرد وجود ندارد. مانند گرم شدن زمین توسط نور خورشید

2) گرمای ویژة مادة غذایی:

گرمای ویژه برای اجسام بنا بر تعریف عبارت است از مقدار حرارتی که بتواند درجه حرارت یک واحد از وزن یک جسم را یک درجه سانتی‌گراد بالا ببرد.

  3) گرمای نهان (Latent heat):

مقدار حرارتی است که اگر به یک جسم داده شود و یا از آن گرفته شود آن جسم تغییر درجه حرارت نمی‌دهد بلکه حالت فیزیکی آن تغییر می‌کند. زمانی که یک جسم جامد به مایع تبدیل می‌شود این گرما را گرمای نهان ذوب (Latent heat of Fusion) و زمانیکه یک جسم از مایع به بخار تبدیل می شود آن را گرمای نهان تبخیر (Latent heat of evaporation)‌ می‌گویند.

4) گرمای محسوس (sensible heat):

عبارت است از مقدار حرارتی که بدون تغییر حالت یک جسم باعث افزایش یا کاهش دمای آن می‌شود. سرد کردن یک جسم در واقع گرفتن گرمای محسوس آن جسم است.

5) درجه حرارت بحرانی (Critical Temprature):

درجه حرارتی است که بالاتر از نتوان گاز را به مایع تبدیل کرد.

6) ذوب:

تبدیل حالت یک جسم جامد در اثر حرارت به مایع را ذوب گویند.

7) انجماد:

عبارت است از گرفتن حرارت از یک جسم مایع و تبدیل آن به جامد.

8) تبخیر:

تغییر حالت یک جسم مایع به حالت گاز را تبخیر گویند.

9) میعان:

تغییر حالت یک جسم از حالت گاز به مایع را گویند که به سه روش امکان پذیر است:
- افزایش فشار
- کاهش دما
- افزایش فشار و کاهش دما به صورت توام

10) تصعید:

عبارت است از تغییر حالت یک جسم جامد به حالت بخار بدون اینکه به حالت مایع در بیاید.
واحدهای حرارتی:
1- ترمی (Termie): عبارت است از مقدار گرمایی که حرارت یک تن آب را یک درجه بالا ببرد.
2- کالری (Calorie): مقدار حرارتی است که یک واحد وزن از آب می‌گیرد تا حرارت آن یک درجه بالا برود.
3- بی تی یو (B.T.U یا British Thermal Unit): عبارت است از مقدار حرارتی که به یک پوند آب داده می‌شود تا حرارت آن یک درجه فارنهایت بالا برود.
  یک پوند (lb)
4-تن سردخانه‌ای: واحد سرما به صورت تن سردخانه‌ای بیان می‌شود و عبارت است از جذب گرمای نهان ذوب توسط 2000 پوند یخ با دمای 32 درجه فارنهایت یا صفر درجه سانتیگراد در مدت 24 ساعت تا به 2000 پوند آب 32 درجه فارنهایت یا صفر درجه سانتیگراد تبدیل شود. از آنجایی که گرمای نهان ذوب یخ   144 می‌باشد لذا مقدار کل گرمای ذوب شده   288000  خواهد شد که معادل   200 است.